Soorten soa's
Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) worden als volgt ingedeeld op basis van het type ziekteverwekker dat ze veroorzaakt:
1. Bacteriële soa
Deze infecties worden veroorzaakt door bacteriën en daarom worden antibiotica gebruikt om de soa te behandelen:
- Chlamydia (Chlamydia trachomatis): is een van de meest voorkomende soa's wereldwijd. De geslachtsziekte is vaak asymptomatisch, maar kan onbehandeld leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals onvruchtbaarheid, buikontsteking en, bij zwangere vrouwen, complicaties tijdens de zwangerschap en bevalling.
- Gonorroe (Neisseria gonorrhoeae): Als deze soa ziekte onbehandeld blijft, kan dit op lange termijn ernstige gevolgen hebben, zoals onvruchtbaarheid en bekkenontstekingsziekte (PID) bij vrouwen. Bij een man kan deze seksueel overdraagbare aandoening een zaadbalontsteking veroorzaken.
- Syfilis (Treponema pallidum): Deze geslachtsziekte doorloopt verschillende stadia, beginnend met pijnloze zweren op de plaats van binnendringen, gevolgd door huiduitslag en, in onbehandelde gevallen, ernstige orgaanschade, waaronder aan de hersenen en het hart.
- Mycoplasma genitalium: Deze seksueel overdraagbare bacterie infecteert de genitale en urinewegen, veroorzaakt vaak urethritis bij mannen en cervicitis of bekkenontstekingsziekte bij vrouwen, en staat bekend om zijn resistentie tegen gewone antibiotica, waardoor gespecialiseerde behandeling nodig is.
2. Virale soa
Deze worden veroorzaakt door virussen en vereisen vaak antivirale middelen om deze soa te behandelen:
- Humaan Immunodeficiëntie Virus (HIV): Het virus valt het immuunsysteem aan en verzwakt het door bepaalde cellen van het immuunsysteem, de CD4+ T-cellen, te vernietigen. Als HIV-infectie onbehandeld blijft, leidt het uiteindelijk tot AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome), een aandoening waarbij het immuunsysteem zo ernstig beschadigd is dat het veel verschillende infecties en ziekten niet meer kan bestrijden.
- Humaan Papillomavirus (HPV) (gelinkt aan genitale wratten en baarmoederhalskanker): Genitale wratten, medisch bekend als condylomata acuminata, zijn de meest voorkomende soa en worden gekenmerkt door kleine, huidkleurige of licht donkere gezwellen in het genitale en anale gebied. Hoewel ze meestal pijnloos zijn, kunnen ze jeuk of ongemak veroorzaken en kunnen ze geslachtsgemeenschap of toiletgebruik bemoeilijken.
- Herpes Simplex Virus (HSV) (veroorzaakt herpes genitalis): Deze geslachtsziekte uit zich door het verschijnen van pijnlijke blaasjes of zweertjes in het genitale gebied en wordt gekenmerkt door episodische uitbraken, waarbij het virus levenslang in het lichaam blijft en periodes van actieve symptomen afgewisseld worden met symptoomvrije periodes.
- Hepatitis B en C: Dit zijn virale infecties die seksueel overdraagbaar zijn door contact met geïnfecteerde lichaamsvloeistoffen, die de lever aantasten en onbehandeld kunnen leiden tot chronische leverziekte, levercirrose of leverkanker.
3. Parasitaire / Protozoaire soa's
Deze infecties worden veroorzaakt door parasieten/protozoën en vereisen een specifieke soa behandeling:
- Trichomoniasis (Trichomonas vaginalis): Deze geslachtsziekte wordt gekenmerkt door jeuk, een branderig gevoel en roodheid in het genitale gebied, onaangenaam ruikende afscheiding bij vrouwen en ontsteking van de plasbuis of prostaat bij mannen. Ze is bijzonder zorgwekkend omdat ze de vatbaarheid voor andere soa's verhoogt en kan leiden tot vroeggeboorte of baby's met een laag geboortegewicht bij zwangere vrouwen.
- Schaamluizen (Pthirus pubis): Dit zijn kleine parasitaire insecten die het ruwe haar van de genitaliën aantasten en jeuk en irritatie veroorzaken. Ze worden voornamelijk overgedragen door nauw seksueel of lichamelijk contact.
- Schurft (Sarcoptes scabiei): Dit is een huidinfectie veroorzaakt door microscopische mijten die zich ingraven in de huid, wat leidt tot intense jeuk en uitslag, vaak overgedragen door langdurig huid-op-huidcontact, inclusief seksueel contact.
4. Schimmelinfecties
Deze worden veroorzaakt door schimmels en worden behandeld met antischimmelmedicijnen:
- Candidiasis: vaginale of penile schimmelinfecties, vaak geassocieerd met Candida albicans)
6. Andere/onbekende etiologieën
Bepaalde aandoeningen waarvan vermoed wordt dat ze seksueel overdraagbaar zijn, maar waarvan de etiologie onduidelijk is:
- Bacteriële Vaginose: vaak gekoppeld aan onevenwichtigheden in de vaginale flora, maar wordt niet altijd als een soa beschouwd)
De bovenstaande lijst is niet volledig en bevat alleen de meest voorkomende soa's.
Hoe beschermt u zich tegen geslachtsziektes?
Preventieve maatregelen zijn essentieel om uw seksuele gezondheid op peil te houden. Hier zijn enkele belangrijke stappen die u kunt nemen:
- Condooms gebruiken: Condooms zijn een van de meest effectieve manieren om uzelf te beschermen tegen genitale infecties en HIV.
- Regelmatig testen: Laat uzelf en uw partner regelmatig testen op soa's en hiv, vooral als u een nieuwe seksuele partner heeft. Als u vermoedt dat u een soa hebt, is het belangrijk om naar een soa-specialist te gaan voor een professionele diagnose en behandeling.
- Communicatie met partners: Praat openlijk met uw seksuele partners over seksuele gezondheid, soa's en testresultaten.
- Vaccinaties: Laat u vaccineren tegen hepatitis B en humaan papillomavirus (HPV).
- Zorgvuldig omgaan met seksspeeltjes: Maak seksspeeltjes goed schoon en gebruik ze veilig om de overdracht van genitale infecties te voorkomen.
Deze maatregelen helpen u om uw seksuele gezondheid te beschermen en dragen bij aan een verantwoorde omgang met seksualiteit.