Geen libido: oorzaken, oplossingen en tips

Libidoverlies bij zowel mannen als vrouwen is een veelvoorkomend probleem dat veel aspecten van het leven kan beïnvloeden. Het herkennen van de symptomen van een verminderd libido weg en een beter begrip van de onderliggende oorzaken zijn cruciaal voor het oplossen van erectieproblemen en het leiden van een bevredigender seksleven.

Is het normaal om geen behoefte aan seks met partner te hebben?

Het is niet ongewoon dat mannen en vrouwen soms seksuele tegenzin ervaren. 

Onderzoeken tonen aan dat ongeveer 30% van de mannen last heeft van libidoverlies. [1] Het libido van een man kan door verschillende factoren tijdens zijn leven schommelen, en het is normaal dat een man tijdelijk geen zin in seks heeft. 

Uit een Amerikaans onderzoek bleek dat de prevalentie van een weinig zin in seks varieerde van 26,7% bij premenopauzale vrouwen tot 52,4% bij vrouwen die een natuurlijke menopauze hadden ondergaan. [25]

Een tijdelijke afname in seksueel verlangen hoeft dus niet te duiden op een chronisch probleem. Hieronder leggen we uit wanneer een gebrek aan zin in seks seksuele disfunctie wordt en hoe het behandeld kan worden

Geen zin in seks bij een man als onderdeel van seksuele disfunctie

Sexual Seksuele disfunctie bij mannen kan verschillende vormen aannemen: bijv. erectiestoornissen, vroegtijdige of vertraagde ejaculatie en een verminderd libido bij mannen, waarbij het niet gaat om het langer volhouden tijdens de seks, maar eerder om een verminderde zin in seks bij mannen.

De zogenaamde seksuele responscyclus beschrijft de fasen die iemand doorloopt tijdens geslachtsgemeenschap. Het begint met de opwindingsfase, waarin het lichaam reageert op seksuele activiteit. Dit wordt gevolgd door de plateaufase, waarin de opwinding toeneemt. De climax is de orgasmefase, die gekenmerkt wordt door intense sensaties en bevrediging. Tot slot keert het lichaam geleidelijk terug naar de normale toestand tijdens de ontbindingsfase.

Seksuele disfunctie beschrijft problemen die zich in één of meer fasen voordoen. Ze kunnen het vermogen van beide partners aantasten om seksuele opwinding, bevrediging of ontspanning te ervaren. Dit kan leiden tot ontevredenheid en stress, wat hun seksleven samen kan schaden. 

Geen zin in seks: oorzaken overzicht

Het libidoverlies kan te wijten zijn aan verschillende factoren, waaronder lichamelijke (medische aandoeningen en tekortkomingen), psychologische en sociale of levensstijlgerelateerde oorzaken.

Dus, wat remt de geslachtsdrift?

Wanneer er geen libido is vanwege de psyche?

Er zijn veel psychosociale oorzaken voor geen zin in seks:

• Stress: Een veel voorkomende trigger is stress, vooral chronische stress. Als stress bij mannen langere tijd aanhoudt, kan het de hormoonhuishouding verstoren en leiden tot een verminderde hormoonproductie in de testikels. [13] Hormonen zoals testosteron spelen een belangrijke rol bij seksueel verlangen bij mannen. Een verminderde hormoonproductie kan een directe negatieve invloed hebben op het libido en uiteindelijk libidoverlies veroorzaken. [2] Erectieproblemen door stress is een klassiek geval. Stress kan ook het vermogen om te ontspannen en aan seksuele activiteit te doen beïnvloeden, wat weer resulteert in minder zin in seks.
• Psychische lasten zoals werkloosheid, existentiële angsten en minderwaardigheidsgevoelens kunnen het seksuele verlangen verminderen.
• Traumatische ervaringen zoals misbruik in de kindertijd kunnen leiden tot angst voor seksualiteit, wat het libido schaadt. In dit geval treft het libidoverlies iemand vaak al op jonge leeftijd. [14]
• Relatieproblemen, zoals conflicten in de partnerrelatie of seksuele disfuncties van de partner, kunnen het verlangen naar seks verminderen. Als uw seksuele verlangens niet vervuld worden in een relatie of als de behoeften van uw partner niet overeenkomen met die van uzelf, kan dit leiden tot frustratie en seksuele tegenzin. Dit veroorzaakt op zijn beurt een weinig seks in relatie, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.
• Depressie: Depressie beïnvloedt het emotionele en fysieke welzijn en kan daarom ook het seksuele verlangen aantasten. Sommige redenen hiervoor zijn dat depressieve mensen vaak last hebben van vermoeidheid, lusteloosheid en een verminderd gevoel van eigenwaarde. Al deze factoren kunnen van invloed zijn op seksueel verlangen en het vermogen om een bevredigende seksuele relatie te hebben. [3] Daarnaast kan medicamenteuze behandeling voor depressie, met name het gebruik van antidepressiva zoals selectieve serotonine heropnameremmers (SSRI's), ook leiden tot seksuele disfunctie. Hieronder vallen libidoverlies, erectieproblemen en orgasmestoornissen. Als u een verlies van libido door antidepressiva vermoedt, praat dan met uw arts over mogelijke aanpassingen van de medicatie of alternatieve therapeutische benaderingen. [4] 
• Geestesziekten: Andere psychische aandoeningen zoals schizofrenie worden ook vaak in verband gebracht met een verminderd libido. Zowel de ziekte zelf als de bijwerkingen van psychotrope medicijnen kunnen hierbij een rol spelen.
• Andere seksuele stoornissen: In sommige gevallen is het gebrek aan verlangen het gevolg van andere seksuele stoornissen, zoals erectiestoornissen, die tot faalangst kunnen leiden. De daaruit voortvloeiende psychologische druk kan leiden tot een situatie waarin een mannelijke partner geen zin in seks heeft. [5] 
• Bijkomende individuele factoren zoals persoonlijkheid, familieklimaat, angststoornissen en trauma kunnen het seksuele verlangen beïnvloeden en libidoverlies uitlokken. Sociale factoren zoals seksuele mythen, levensstijl, mate van lichamelijke activiteit en misbruik van alcohol, drugs of bepaalde medicijnen kunnen bijdragen aan minder zin in seks. 

Verlies van libido door lichamelijke oorzaken

De lichamelijke oorzaken van libidoverlies kunnen net zo gevarieerd zijn. 

• Testosterontekort bij mannen: Een veel voorkomende factor, vooral bij het verlies van libido bij mannen boven de 50, is een daling van het testosterongehalte, wat veroorzaakt kan worden door een te weinig actieve testikel of hypogonadisme. Het libidoverlies tijdens de “mannelijke menopauze” kan gepaard gaan met zwaarlijvigheid, depressie, potentieproblemen, een verminderd concentratievermogen, verlies van spiermassa en botdichtheid en een verminderde vitaliteit door een gebrek aan testosteron. [2] 
• Hormonale veranderingen met een laag oestrogeengehalte bij vrouwen: Menstruatiecycli, hormonale voorbehoedsmiddelen, postpartum en borstvoeding, oophorectomie en hysterectomie, en perimenopauzale en postmenopauzale toestanden kunnen allemaal de hormoonhuishouding beïnvloeden en de oorzaak zijn van geen zin in seks bij een vrouw. Deze veranderingen kunnen ook het vaginale weefsel veranderen, waardoor het dunner en droger wordt. Het resultaat is oncomfortabele of zelfs pijnlijke seks. [26] Dit alles samen kan een vrouw het gevoel geven dat haar libido weg is.
• Lage vitamine D-spiegels kunnen leiden tot seksuele disfunctie. [16]
• Andere lichamelijke oorzaken van seksuele onwil zijn ziekten zoals diabetes mellitus [17], hart- en vaatziekten [18], hoge bloeddruk, hypothyreoïdie [19], reumatische klachten of nierziekten [20]. Deze kunnen ook leiden tot zenuw- en vaatschade, wat op zijn beurt het seksueel verlangen aantast.
• Urogynecologische of urologische aandoeningen zoals cysten, littekenvorming van de voortplantingsorganen, chronische testiculaire pijn [21] of erectiestoornissen kunnen ook leiden tot een verlies van libido.
• Verminderde hormonale activiteit van de testikels, bijvoorbeeld door een testikelontsteking of chirurgische verwijdering van de testikels, en bij overlevenden van testikelkanker, kan ook leiden tot libidoverlies bij een man.

Wat zijn de symptomen van libidoverlies?

De symptomen van libidoverlies kunnen sterk variëren en beïnvloeden zowel het fysieke als het emotionele welzijn. De meest voorkomende symptomen zijn:

• Een aanhoudende desinteresse in seksuele activiteit: Een man of vrouw met een laag libido toont weinig interesse in seksuele activiteiten en fantasieën.
• Erectieproblemen: Mannen met een weinig zin in seks kunnen moeite hebben met het krijgen of behouden van een erectie. 
• Verminderde seksuele bevrediging: Mensen met libidoverlies kunnen moeite hebben met het ervaren van bevredigende sensaties of orgasmes tijdens geslachtsgemeenschap.
• Veranderingen in seksueel gedrag: Een persoon met een weinig zin in seks neemt minder snel het seksuele initiatief of accepteert seksuele aanbiedingen en toont vermijding van seksuele intimiteit. 
• Emotionele veranderingen: Mensen met libidoverlies kunnen last hebben van prikkelbaarheid, angst, onzekerheid of depressie, wat hun relaties en algehele welzijn kan beïnvloeden.
• Problemen met het gevoel van eigenwaarde: Een man of vrouw met een laag libido kan zich onaantrekkelijk, ontoereikend of ongewenst voelen, waardoor zijn/haar gevoel van eigenwaarde daalt.

Wanneer is het tijd om naar de dokter te gaan?

Het is tijd om naar een arts te gaan als iemand een verlies van libido ervaart:

• Aanhoudend: Als het libidoverlies langere tijd aanhoudt (meerdere weken of maanden) en niet vanzelf verbetert.
• Bezorgdheid of stress: Als het libidoverlies leidt tot emotionele stress, relatieproblemen of problemen met het gevoel van eigenwaarde.
• Begeleid door andere symptomen: Als er naast lusteloosheid ook symptomen zoals erectieproblemen, pijn tijdens het vrijen, vermoeidheid, slaapstoornissen of stemmingswisselingen optreden. Het doel moet hier zijn om mogelijke onderliggende aandoeningen uit te sluiten.
• Het kan verband houden met medicatie of therapie: Als het verlies van libido optreedt na het starten van een nieuwe medicatie of therapie, moet dit met de arts besproken worden als mogelijke bijwerking.

Het is belangrijk om open en eerlijk te zijn over de symptomen en bijbehorende gevoelens om de juiste behandeling en ondersteuning te krijgen.

Behandeling van libidoverlies bij mannen en vrouwen

De behandeling van een laag libido hangt af van de onderliggende oorzaak. Hier volgen enkele mogelijke behandelingsopties:

Farmaceutische therapie

Voor mannen: 

Als de weinig zin in seks te wijten is aan een hormoondeficiëntie, met name een tekort aan testosteron bij een man, kan hormoonvervangingstherapie worden aanbevolen. Dit geldt vooral voor mannen die geen zin in seks hebben tijdens de zogenaamde “mannelijke menopauze” als gevolg van leeftijdsgerelateerd hypogonadisme. 

Voor mannen met een laag libido en erectieproblemen als gevolg van een tekort aan testosteron, kan TRT in combinatie met PDE5-remmers worden aanbevolen om erectiestoornissen te behandelen en de seksuele prestaties te verbeteren. 

Voor vrouwen: 

Van oestrogeenvervangingstherapie (ERT) is gemeld dat het seksueel verlangen bij vrouwen toeneemt.

De FDA heeft medicijnen zoals flibanserin en bremelanotide goedgekeurd, specifiek voor de behandeling van een weinig zin in seks verlangen bij premenopauzale vrouwen. [27]

Veranderingen in uw levensstijl 

Naast medische behandelingen kunnen verschillende aanpassingen in de levensstijl helpen om het libido te verbeteren:

• Dieet: Een evenwichtig dieet met lustopwekkende voedingsmiddelen zoals oesters, vijgen, chocolade en pittige pepers kan helpen.
• Lichaamsbeweging: Regelmatige lichaamsbeweging kan het energieniveau verbeteren, het lichaamsbeeld verbeteren en het libido stimuleren. Krachttraining kan de testosteronniveaus gedurende 15-30 minuten na de training verhogen en, wat nog belangrijker is, de testosteronproductie op lange termijn bevorderen door de lichaamssamenstelling te verbeteren en de insulineresistentie te verminderen. [10] Overtraining werkt daarentegen averechts. Vooral langdurige duurtraining kan leiden tot een daling van het testosteronniveau [11] Voldoende hersteltijd stelt u in staat om ten volle te profiteren van lichamelijke activiteit.
• Stressmanagement: Praktijken zoals yoga, meditatie en diepe ademhalingsoefeningen kunnen stress verminderen en de algehele seksuele gezondheid verbeteren.
• Slaap: Zorgen voor voldoende slaap is cruciaal, want vermoeidheid kan het seksueel verlangen aanzienlijk beïnvloeden. Een slaaptekort veroorzaakt veel gezondheidsproblemen en kan ook een libidoverlies in de hand werken. Het vermindert met name de testosteronproductie [8] en bevordert vetgroei. [9] 
• Gewichtsmanagement:  Gewichtstoename en daarmee gepaard gaande chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten en diabetes type 2 [12] zijn nauw verbonden met een daling van het testosteronniveau, vooral bij mannen van middelbare leeftijd en ouder. Als u dikker wordt, daalt uw testosteronproductie. Als u afvalt, kan de testosteronproductie weer toenemen en kan uw libido terugkeren.

Begeleiding

• Relatietherapie: Bij relatieproblemen of communicatieproblemen kan relatietherapie of seksuele counseling nuttig zijn om openlijk te praten over wensen, zorgen en verwachtingen en om het seksueel begrip en de intimiteit tussen de partners te verbeteren.
• Psychotherapie: Als psychologische factoren zoals angst, depressie of trauma het libidoverlies veroorzaken, kan psychotherapie, zoals cognitieve gedragstherapie, helpen om deze problemen aan te pakken en strategieën te ontwikkelen voor een bevredigend seksleven.
• Verandering van medicatie: Als de weinig zin in seks kan worden toegeschreven aan medicatie en de bijwerkingen daarvan, kan de arts overwegen om de medicatie te veranderen of de dosering aan te passen. 

Huismiddeltjes voor een libido weg 

Geneesmiddelen die het seksuele verlangen verhogen worden gewoonlijk afrodisiaca genoemd. Ze kunnen bij elke drogist of online apotheek gekocht worden en zijn verkrijgbaar in verschillende formules, waaronder oliën, pillen en afrodiserende theeën.

Natuurlijke afrodisiaca

1. Ginseng: Ginseng wordt vaak de “koning der kruiden” genoemd en wordt gewaardeerd om zijn vermogen om het energieniveau te verhogen en seksuele opwinding te bevorderen. Vooral Panax ginseng heeft veelbelovende resultaten laten zien bij het verbeteren van de erectiele functie bij mannen [28] en kan ook positieve effecten hebben op het libido voor beide geslachten. 
2. Maca: Deze Peruaanse wortel wordt vaak aangeprezen om zijn vermogen om energie, stemming en uithoudingsvermogen te verbeteren. Onderzoek suggereert dat maca het seksuele verlangen bij zowel mannen als vrouwen kan verbeteren zonder de hormoonspiegels direct te beïnvloeden, waardoor het een populaire keuze is voor mensen die op zoek zijn naar een natuurlijke oppepper. [7]
3. Ginkgo Biloba: Ginkgo biloba wordt van oudsher gebruikt voor het verbeteren van de cognitieve functie, maar zou ook de doorbloeding en seksuele functie verbeteren. Het kan helpen bij opwinding door de bloedcirculatie te verhogen, wat essentieel is voor seksuele respons. [29]
4. Fenegriek: Studies hebben aangetoond dat fenegriek een positief effect kan hebben op seksuele opwinding en uithoudingsvermogen. Een onderzoek toonde aan dat Trigonella foenum-graecum (fenegriek) zaadextract het testosteron- en oestradiolgehalte aanzienlijk verhoogde, evenals het seksuele verlangen en de opwinding bij gezonde menstruerende vrouwen. [30] 
5. Granaatappel: Een glas granaatappelsap als afrodisiacum. De granaatappel is een vrucht die rijk is aan antioxidanten, vitaminen en mineralen en wordt verondersteld potentiële lustopwekkende eigenschappen te hebben. Van granaatappel is bekend dat het de bloeddoorstroming verbetert en het stikstofmonoxideniveau verhoogt, wat de seksuele functie kan verbeteren en erectiestoornissen bij mannen kan verhelpen [31].
6. Donkere Chocolade: Chocolade wordt vaak geassocieerd met liefde en verlangen, niet alleen vanwege de smaak, maar ook vanwege de chemische eigenschappen. Chocolade bevat fenylethylamine, een chemische stof waarvan wordt aangenomen dat het gevoelens van opwinding en geluk opwekt. Hoewel de directe invloed op het libido wordt betwist, blijft chocolade een populaire sensuele traktatie die de stemming kan helpen verbeteren.
7. Oesters: Oesters worden al lang geroemd als afrodisiaca, voornamelijk vanwege hun hoge zinkgehalte, dat belangrijk is voor de productie van testosteron en het behoud van gezond sperma. [32] Hoewel er weinig direct bewijs is dat oesters met een verhoogd libido in verband brengen, worden ze vaak in romantische maaltijden verwerkt die bedoeld zijn om het verlangen op te wekken.

Voedingssupplement om het testosteronniveau te verhogen:

Er zijn maar een paar voedingssupplementen waarvan bewezen is dat ze de testosteronproductie bevorderen en helpen bij een testosterontekort. Vitamine D en zink zijn het meest effectief, gevolgd door magnesium. [23, 24] 

Er moeten echter enkele beperkingen worden gemaakt: Het nemen van een vitamine of mineraal zal u waarschijnlijk alleen helpen als u lijdt aan een tekort of ontoereikendheid van die exacte vitamine of dat mineraal.

Hoe kan ik mijn man helpen als hij geen zin in seks heeft?

Plotseling heeft de partner geen zin meer in seks en toont geen seksuele interesse. Dan rijst vaak de vraag: Wat kan ik als partner doen en wat remt de zin in seks? Ten eerste is het voor beide partners nuttig om inzicht te krijgen in de oorzaken.

Problemen met seksueel verlangen kunnen vaak te wijten zijn aan diepgewortelde seksuele mythes. Dit zijn ideeën en overtuigingen over seksualiteit, sekserollen en seksuele prestaties die ontstaan zijn door verschillende opvoedingen, culturele invloeden of sociale normen. Seksuele mythes kunnen leiden tot verhoogde verwachtingen, onzekerheden en zelfs angsten die het seksleven verstoren. Enkele voorbeelden van seksuele mythes zijn:

• Het idee dat een man altijd klaar en in staat moet zijn om seks te hebben, en dat het een teken van zwakte of onmannelijkheid is als hij geen erectie krijgt of geen verlangen voelt.
• Het idee dat een vrouw altijd bereid moet zijn om seks te hebben.
• Het geloof dat mannen en vrouwen altijd aan de seksuele behoeften van hun partner moeten voldoen en dat als ze dat niet kunnen, ze gefaald hebben als partners.
• De veronderstelling dat bepaalde seksuele standjes of praktijken als “normaal” of “juist” worden beschouwd en andere als “abnormaal” of “verkeerd”.
• Het idee dat seks altijd spontaan en gepassioneerd moet zijn en dat communicatie, planning of hulpmiddelen seks minder “echt” of bevredigend maken.

Deze en soortgelijke seksuele mythes kunnen het gevoel van eigenwaarde en seksueel zelfvertrouwen aantasten, leiden tot onrealistische verwachtingen en in sommige gevallen zelfs seksuele disfunctie of verlies van libido veroorzaken. [6] 

Soms wordt pas tijdens een crisis duidelijk dat iemand, ondanks een moderne opvoeding en goede scholing, diepgewortelde veronderstellingen koestert die hem of haar nu ongelukkig maken. Praat open met uw partner en aarzel niet om extra hulp van buitenaf in te schakelen om een gesprek op gang te brengen. 

Conclusie

Geen zin in seks bij mannen en vrouwen kan verschillende lichamelijke, psychologische en sociale oorzaken hebben. De symptomen variëren van verminderd seksueel verlangen tot problemen met opwinding of orgasme. Het is belangrijk om op deze symptomen te letten en een arts te raadplegen als de problemen aanhouden. 

Meer lezen:

• Erectieproblemen bij jongvolwassenen - waarom en wat te doen?
• Langer volhouden in bed - is het een kwestie van tijd?
• Manieren om testosteron verhogen
• Gemiddelde penislengte - wanneer santimeters ertoe doen

Bronnen:

[1] Laumann EO, Paik A, Rosen RC. Sexual dysfunction in the United States: prevalence and predictors [published correction appears in JAMA 1999 Apr 7;281(13):1174]. JAMA. 1999;281(6):537-544. doi:10.1001/jama.281.6.537 

[2] Travison TG, Morley JE, Araujo AB, O'Donnell AB, McKinlay JB. The relationship between libido and testosterone levels in aging men. J Clin Endocrinol Metab. 2006;91(7):2509-2513. doi:10.1210/jc.2005-2508

[3] Mathew RJ, Weinman ML. Sexual dysfunctions in depression. Arch Sex Behav. 1982;11(4):323-328. doi:10.1007/BF01541593

[4] Corona G, Ricca V, Bandini E, et al. Selective serotonin reuptake inhibitor-induced sexual dysfunction. J Sex Med. 2009;6(5):1259-1269. doi:10.1111/j.1743-6109.2009.01248.x

[5] Corona G, Rastrelli G, Ricca V, et al. Risk factors associated with primary and secondary reduced libido in male patients with sexual dysfunction. J Sex Med. 2013;10(4):1074-1089. doi:10.1111/jsm.12043

[6] Williams W.: Sexual myths in the male. Aust Fam Physician (1990). https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2248580/

[7] Gonzales-Arimborgo C, Yupanqui I, Montero E, et al. Acceptability, Safety, and Efficacy of Oral Administration of Extracts of Black or Red Maca (Lepidium meyenii) in Adult Human Subjects: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Pharmaceuticals (Basel). 2016;9(3):49. Published 2016 Aug 18. doi:10.3390/ph9030049

[8] Penev PD. Association between sleep and morning testosterone levels in older men. Sleep. 2007;30(4):427-432. doi:10.1093/sleep/30.4.427

[9] Nedeltcheva AV, Kilkus JM, Imperial J, Schoeller DA, Penev PD. Insufficient sleep undermines dietary efforts to reduce adiposity. Ann Intern Med. 2010;153(7):435-441. doi:10.7326/0003-4819-153-7-201010050-00006

[10] O'Leary CB, Hackney AC. Acute and chronic effects of resistance exercise on the testosterone and cortisol responses in obese males: a systematic review. Physiol Res. 2014;63(6):693-704. doi:10.33549/physiolres.932627

[11] Hackney AC, Aggon E. Chronic Low Testosterone Levels in Endurance Trained Men: The Exercise- Hypogonadal Male Condition. J Biochem Physiol. 2018;1(1):103. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5988228/ 

[12] Hall SA, Esche GR, Araujo AB, et al. Correlates of low testosterone and symptomatic androgen deficiency in a population-based sample. J Clin Endocrinol Metab. 2008;93(10):3870-3877. doi:10.1210/jc.2008-0021

[13] Afrisham, R., Sadegh-Nejadi, S., SoliemaniFar, O., Kooti, W., Ashtary-Larky, D., Alamiri, F., Aberomand, M., Najjar-Asl, S., & Khaneh-Keshi, A. (2016, November 24). Salivary Testosterone Levels Under Psychological Stress and Its Relationship with Rumination and Five Personality Traits in Medical Students. PubMed Central (PMC). https://doi.org/10.4306/pi.2016.13.6.637

[14] Kamnerdsiri WA, Fox C, Weiss P. Impact of Childhood Sexual Assault on Sexual Function in the Czech Male Population. Sex Med. 2020;8(3):446-453. doi:10.1016/j.esxm.2020.06.003

[15] de Boer MK, Castelein S, Wiersma D, Schoevers RA, Knegtering H. The facts about sexual (Dys)function in schizophrenia: an overview of clinically relevant findings. Schizophr Bull. 2015;41(3):674-686. doi:10.1093/schbul/sbv001

[16] Krysiak R, Szwajkosz A, Okopień B. The effect of low vitamin D status on sexual functioning and depressive symptoms in apparently healthy men: a pilot study. Int J Impot Res. 2018;30(5):224-229. doi:10.1038/s41443-018-0041-7

[17] Nakanishi S, Yamane K, Kamei N, Okubo M, Kohno N. Erectile dysfunction is strongly linked with decreased libido in diabetic men. Aging Male. 2004;7(2):113-119. doi:10.1080/13685530412331284713

[18] Kloner RA, Carson C 3rd, Dobs A, Kopecky S, Mohler ER 3rd. Testosterone and Cardiovascular Disease. J Am Coll Cardiol. 2016;67(5):545-557. doi:10.1016/j.jacc.2015.12.005

[19] Gabrielson AT, Sartor RA, Hellstrom WJG. The Impact of Thyroid Disease on Sexual Dysfunction in Men and Women. Sex Med Rev. 2019;7(1):57-70. doi:10.1016/j.sxmr.2018.05.002

[20] Iglesias P, Carrero JJ, Díez JJ. Gonadal dysfunction in men with chronic kidney disease: clinical features, prognostic implications and therapeutic options. J Nephrol. 2012;25(1):31-42. doi:10.5301/JN.2011.8481

[21] Aljumaily A, Al-Khazraji HAJ, Gordon A, Lau S, Jarvi KA. Chronic scrotal pain may lead to reduced sexual function and interest, while sexual activity may worsen chronic scrotal pain: "double jeopardy". Transl Androl Urol. 2018;7(Suppl 1):S23-S28. doi:10.21037/tau.2017.12.06

[22] Jankowska M. Sexual functioning of testicular cancer survivors and their partners - A review of literature. Rep Pract Oncol Radiother. 2011;17(1):54-62. Published 2011 Dec 1. doi:10.1016/j.rpor.2011.11.001

[23] Tirabassi G, Sudano M, Salvio G, et al. Vitamin D and Male Sexual Function: A Transversal and Longitudinal Study. Int J Endocrinol. 2018;2018:3720813. Published 2018 Jan 8. doi:10.1155/2018/3720813

[24] Lartey M, Frimpong-Manso S, Amoah SO, Boamah D, Mohammed AAR. Levels of elements in selected food substances that support usage in the management and treatment of erectile dysfunction. Nutr Health. 2024;30(2):261-267. doi:10.1177/02601060221109985

[25] West SL, D'Aloisio AA, Agans RP, Kalsbeek WD, Borisov NN, Thorp JM. Prevalence of low sexual desire and hypoactive sexual desire disorder in a nationally representative sample of US women. Arch Intern Med. 2008;168(13):1441-1449. doi:10.1001/archinte.168.13.1441 

[26] Warnock JJ. Female hypoactive sexual desire disorder: epidemiology, diagnosis and treatment. CNS Drugs. 2002;16(11):745-753. doi:10.2165/00023210-200216110-00003

[27] Pachano Pesantez GS, Clayton AH. Treatment of Hypoactive Sexual Desire Disorder Among Women: General Considerations and Pharmacological Options. Focus (Am Psychiatr Publ). 2021;19(1):39-45. doi:10.1176/appi.focus.20200039

[28] Leisegang K, Finelli R. Alternative medicine and herbal remedies in the treatment of erectile dysfunction: A systematic review. Arab J Urol. 2021;19(3):323-339. Published 2021 Jun 11. doi:10.1080/2090598X.2021.1926753.

[29] Niazi Mashhadi Z, Irani M, Kiyani Mask M, Methie C. A systematic review of clinical trials on Ginkgo (Ginkgo biloba) effectiveness on sexual function and its safety. Avicenna J Phytomed. 2021;11(4):324-331. doi:10.22038/AJP.2021.17813.

[30] Rao A, Steels E, Beccaria G, Inder WJ, Vitetta L. Influence of a Specialized Trigonella foenum-graecum Seed Extract (Libifem), on Testosterone, Estradiol and Sexual Function in Healthy Menstruating Women, a Randomised Placebo Controlled Study. Phytother Res. 2015;29(8):1123-1130. doi:10.1002/ptr.5355

[31] Delgado NTB, Rouver WN, Dos Santos RL. Protective Effects of Pomegranate in Endothelial Dysfunction. Curr Pharm Des. 2020;26(30):3684-3699. doi:10.2174/1381612826666200406152147

[32] Zhang W, Wei Y, Cao X, et al. Enzymatic preparation of Crassostrea oyster peptides and their promoting effect on male hormone production. J Ethnopharmacol. 2021;264:113382. doi:10.1016/j.jep.2020.113382